Rotterdam

SP presenteert alternatieven voor overvolle wegen
Willen we dat Rotterdam bereikbaar blijft en niet dichtslibt, dan moet het openbaar vervoer een stuk beter, veiliger en betaalbaarder, betoogt Kevin Levie. Door te stoppen met verzelfstandigingen, door te beginnen met gratis openbaar vervoer, en door te zorgen voor snelle bussen en betere aansluitingen.

Onze wegen slibben dicht. Ieder jaar groeien de files – in 2006 waren ze weer zeven procent langer dan in 2005. De jaarlijkse economische kosten daarvan lopen op tot een miljard euro per jaar. Maar ook onze longen slibben dicht. Alleen al door de uitstoot van fijnstofdeeltjes leeft iedere Nederlander een half jaar korter. Mensen die dichtbij een drukke autoweg wonen, hebben een tweemaal zo grote kans op hart- en longaandoeningen. Van de vierhonderd vieste straten in Nederland liggen er 76 in Rotterdam. En iedere dag loopt het verkeer vast op onze uitvalswegen.

Ondertussen is het openbaar vervoer al jarenlang het ondergeschoven kindje. Er wordt meer en meer bezuinigd op OV. Als de dienstverlening slechter wordt, ontstaat een neerwaartse spiraal: minder lijnen leiden tot minder reizigers, leiden tot minder lijnen, enzovoort. Tussen 2002 en 2005 reisden in Rotterdam 14 procent minder reizigers met de RET. Het verzelfstandigen en aanbesteden van het openbaar vervoer is ook in de grote steden vanaf dit jaar verplicht. Die verzelfstandiging van de RET leidt tot grote onzekerheid bij het personeel en de reizigers, en minder zeggenschap van de mensen over hun OV.

Kiezen of delen

Willen we dat Rotterdam niet dichtslibt, dan moeten we juist invésteren in openbaar vervoer. Onderzoek en praktijkervaringen hebben aangetoond dat het werkt. In Schiedam presenteerde SP-wethouder Yorick Haan onlangs een ‘Deltaplan duurzame bereikbaarheid’. Het onafhankelijk verkeersbureau Goudappel Coffeng rekende uit dat een aantal simpele maatregelen leiden tot een verdrievoudiging van het aantal kilometers dat met het OV wordt gemaakt.

Daar lijken onze bestuurders voorlopig niet voor te kiezen. In het nieuwe regeerakkoord is slechts 100 miljoen extra uitgetrokken voor openbaar vervoer. De NS spoort nog steeds niet: terwijl er veel achterstallig onderhoud is en de kwaliteit en punctualiteit dalen, stijgen de salarissen van de NS-top wel met tientallen procenten.

De oplossing ligt ook niet in het aanleggen van meer nieuwe wegen, zoals velen graag zien. De A4-Midden Delfland tussen Beneluxplein en Delft kost bijvoorbeeld 800 miljoen, en een nieuwe weg leidt alleen maar tot nieuwe files: als de weg er komt leidt dat tot 30 procent meer autoverkeer op het traject, becijferde Milieudefensie al enkele jaren geleden.

Buurland Belgie investeert juist flink in openbaar vervoer. Terecht wordt vaak verwezen naar de gemeente Hasselt in Vlaanderen. De stad had in 1997 de keuze tussen het aanleggen van een nieuwe ringweg óf gratis openbaar vervoer om haar bereikbaarheidsproblemen op te lossen, en koos onder leiding van burgemeester Steve Stevaert voor het laatste. Gevolg: het aantal reizigers is vertwaalfvoudigd en de nieuwe stadsring is niet meer nodig.

Gratis openbaar vervoer werkt, zorgt dat veel meer mensen met de tram, bus of metro reizen en haalt ouderen uit hun isolement. Daarom wil de SP het OV zo snel mogelijk gratis maken voor jongeren tot 12 jaar en ouderen boven de 65 jaar, en iedere Nederlander vijf gratis reisdagen met het OV geven. In Rotterdam willen we graag een Rotterdampas-Plus, zodat minima voordelig kunnen reizen, en willen we werkgevers stimuleren voordelige passen voor woon-werkverkeer aan te schaffen.

Op termijn willen we nog een stapje verder: gratis openbaar vervoer voor iedereen. Dat kost niet heel veel geld: de overheid draagt al voor een groot deel bij aan de kosten van het openbaar vervoer. SP-raadslid Leo de Kleijn becijferde vorig jaar dat het geheel gratis maken van het RET-net ongeveer twaalf euro per inwoner per maand zou kosten – niet veel als je weet dat de gemeente Rotterdam jaarlijks ruim 7000 euro per inwoner te besteden heeft.

Snelwegbussen

Tachtig procent van de werkgelegenheid in Nederland ligt op minder dan twee kilometer van de snelweg. Maar bedrijventerreinen zijn vaak slecht of niet bereikbaar met het openbaar vervoer. Daarom wil de SP graag een nieuwe vorm van OV: snelwegbussen. Comfortabele bussen die over de snelweg rijden en haltes hebben bij transferia, bedrijventerreinen, treinstations en andere OV-knooppunten. Daarvoor is geen nieuwe infrastructuur nodig en dus kunnen we snel aan de slag met een proef met zo'n bus over de zwaarst belaste verkeersader in onze regio, de A13 tussen Rotterdam en Den Haag.

Voor veel mensen is de auto nog het enige alternatief. Bijvoorbeeld op Goeree-Overflakkee en in de Hoekse Waard, waar het wegennet flink overbelast is en het openbaar vervoer van teleurstellende kwaliteit. Iedere gemeente in Zuid-Holland met minimaal 10.000 inwoners zou met een (snel)busdienst verbonden moeten worden met het dichtstbijzijnde intercitystation. En ook kleine kernen zouden minimaal twee keer per uur met een bus met de rest van de wereld verbonden moeten worden.

Niet alleen het openbaar vervoer moet gestimuleerd worden, maar ook de fiets. We willen dat iedereen straks met de fiets naar het station komt om daar een snelle trein te nemen. We zien graag meer doorgaande routes om snel van huis naar het werk en omgekeerd te komen, door binnenwegen autoluw te maken en meer fietsbruggen aan te leggen. De overheid zou fietsen weer fiscaal moeten stimuleren, meer stallingen moeten creëren en de fiets moet gemakkelijker meegenomen kunnen worden in het OV.

9 Stappen naar beter OV

Het is niet onvermijdelijk dat onze snelwegen vol met files staan, dat de luchtkwaliteit blijft verslechteren en dat steeds minder mensen met het openbaar vervoer reizen. Kiezen voor bereikbaarheid, kiezen voor openbaar vervoer, is een politieke keuze. Investeren in het OV werkt, blijkt uit berekeningen van onafhankelijke onderzoeksbureaus. De SP wil daarom:

• gratis openbaar vervoer voor jongeren tot 12 jaar en ouderen boven de 65 jaar en vijf gratis reisdagen voor iedere Nederlander – en uiteindelijk gratis openbaar vervoer voor iedereen
• openbaar vervoer niet privatiseren en aanbesteden aan buitenlandse bedrijven, maar het OV zelf weer goed regelen
• de grote flaters bij Randstadrail grondig evalueren
• geen RijnGouweLijn, maar betere bussen en meer treinen
• snelle en comfortabele bussen op de snelweg met haltes bij transferia, stations en bedrijventerreinen, om te beginnen met een proef over de A13 tussen Den Haag en Rotterdam
• geen A4-Midden Delfland of A4-Hoekse Waard, want nieuwe wegen zorgen uiteindelijk voor méér files, vervuiling en overlast
• alle kleine kernen en dorpen minimaal twee keer per uur bereikbaar maken met het openbaar vervoer
• openbaar vervoer zo snel mogelijk geheel toegankelijk maken voor gehandicapten
• fietsen stimuleren en fietspaden en -stallingen verbeteren

Dit artikel verscheen in Hier & Nu, het inlegvel van de SP Rotterdam in ledenblad de Tribune, van maart 2007

Actieplan 'Zuid Holland bereikbaar! Alternatieven van de SP voor een dichtslibbende Randstad'