Rotterdam

Gisteren was het Wereldarmoededag 2016. In een volle Pauluskerk legde SP-raadslid Josine Strormann vooral de problemen van Rotterdamse eenoudergezinnen bloot in haar toespraak. Hieronder haar spreektekst.

Wereldarmoededag 2016

En daar zijn we weer. Nog steeds is de wereldarmoededag helaas ook relevant in Rotterdam. Rotterdam armoedevrij maken is sinds vorig jaar weer niet gelukt.

Tweedeling, dat is het thema van vandaag. Mij is gevraagd om een bruggetje naar de praktijk te maken. En dan met name de praktijk voor eenoudergezinnen. 

Eerst eens wat cijfertjes, die al snel duidelijk maken dat eenoudergezinnen in Rotterdam zwaar de klos zijn..

In Rotterdam waren eind 2013 (dat zijn de laatste cijfers) 116.000 kinderen. 30.000 van die kinderen heeft maar één ouder. Van alle kinderen leven er 19.000 op bijstandsniveau, het totale minimum. In totaal 26.000 wonen in een gezin tot 110 procent van het minimum, en totaal 31.000 hebben tot 120 procent van het minimum. 65 procent van al deze arme gezinnen is een eenoudergezin. En als je dan ziet dat het totale aantal eenoudergezinnen, 30.000, maar 25 procent is van alle Rotterdamse kinderen, dan zie je dus dat de verhouding behoorlijk scheef ligt.

Alleenstaande ouders kregen tot dit jaar, als ze een uitkering, of een aanvullende uitkering op parttime werk hebben, 90 procent van het sociaal minimum. Dit heeft ons kabinet in al zijn wijsheid afgeschaft. Nu krijgen ze 70 procent van het sociaal minimum. Daar is natuurlijk weer iets op gevonden, de alo-kop, oftewel een alleenstaande ouderkop, die je via de belasting aan moet vragen. Waarom makkelijk als het ook moeilijk kan, tenslotte. Als je dan ziet dat er nog geregeld door hulpverleners mensen worden ontdekt die niet eens weten dat je recht hebt op zorg en huurtoeslag, dan is dit helemaal lastig. 

Wat voor impact heeft dat nou, die armoede, op zo'n gezin? Op de kinderen die zo opgroeien? We kunnen ons er allemaal natuurlijk veel bij voorstellen, maar er is ook onderzoek naar gedaan.

Alle onderzoekers door de jaren heen hebben één hoofdconclusie: armoede is slecht voor kinderen. Het leidt tot sociale uitsluiting en een vermindering van kansen om maatschappelijk goed terecht te komen, wat betreft studie en werk. Ook hebben kinderen vaak in hun jeugd, maar ook later in hun leven, psychische problemen. Vaak komt dat neer op agressie, hyperactiviteit en en het overtreden van regels.

Een tweede belangrijke gezamenlijke conclusie is de impact van armoede op de gezondheid, zowel lichamelijk als psychisch. De gezondheidsverschillen tussen arme en rijke mensen in Rotterdam zijn enorm. De voornaamste reden hier van lijkt de continue stress die mensen hebben. Over tweedeling gesproken..

Dat is toch wel heel ernstig. De maatschappelijke kosten van het beroep op de gezondheidszorg zijn waarschijnlijk veel hoger dan adequate armoedehulp.

Een mooi onderzoek is in 2005 gedaan, door een medewerker van Unicef. Die bekeek vooral de veerkracht van kinderen. Hoe kinderen omgaan met de problemen die armoede met zich meebrengt. Zij ontdekte dat kinderen de geldproblemen van hun gezin niet delen met vriendjes en vriendinnetjes en dat juist dat zorgt voor veel stress

Juist de kinderen die wel open zijn over hun geldgebrek, konden het opbrengen om creatief om te gaan met het weinige geld. Durven zeggen, kom gezellig bij mij een slaapfeestje doen met veel popcorn in plaats van naar de film en de mcdonalds. Dat had ook wel met de houding van ouders te maken natuurlijk. 

Helaas blijkt uit veel internationaal onderzoek dat arme ouders, en nog meer helaas vooral alleenstaande ouders, door hun moeilijke leefsituatie te weinig oog hebben voor de behoeften van hun kinderen. Ook leidt armoede binnen een gezin buitenpropotioneel vaak tot kindermishandeling. Het is de ouders niet aan te rekenen, sta er maar eens aan, jarenlang overleven op zeer weinig geld. Maar dit ernstige feit zou wel meer door moeten dringen tot de politiek, tot de beleidsmakers. 

Wat doet de gemeente Rotterdam hier aan? Nou om te beginnen hebben ze natuurlijk de langdurigheidstoeslag van 3 tot 400 euro afgeschaft. Daarvoor in de plaats is een individuele inkomenstoeslag gekomen van wel 50 euro PER JAAR. Een fooi dus. En de plannen van de wethouder zijn nog niet klaar want hij vertelde ons laatst dat die toeslag alleen gaat naar de 20.000 uitkeringsgerechtigden die kansloos op de arbeidsmarkt zijn, dezelfde mensen die de tegenprestatie moeten doen. We gaan hier nog een motie over indienen met andere partijen, maar die gaat het waarschijnlijk niet halen. Dat betekent dus dat de andere 19.000 bijstandstrekkers zelfs die trieste 50 euro niet krijgen. En de kwijtschelding voor de afvalstoffen heffing is voor de helft afgeschaft. 

En dan zijn er dingen voor kinderen geregeld. Het huidige college vindt namelijk dat je ouders niet kunt vertrouwen met geld. Daar kopen ze maar telefoons en flatscreens van, in plaats van nieuwe schoenen voor de kinderen. Met andere woorden, ze hebben geen idee van de werkelijkheid van Rotterdammerse minima. Maar goed, kinderen kunnen een kindtegoed krijgen op hun Rotterdampas, kunnen sporten via het Jeugdsportfonds en iets aan muziek of dans doen via het Jeugdcultuurfonds. En dan natuurlijk stichting Meedoen, vroeger Leergeld, voor fietsen en computers. En je kunt bijzondere bijstand aanvragen, maar dat is dan weer een lening, en er is een beperkt armoedebudget bij de wijkteams, om eerste nood te lenigen. Jammer genoeg is het bereik van deze voorZieningen heel laag. Zelfs het kindtegoed wordt maar door 80 procent van de doelgroep bereikt. 

Is er een oplossing? Ik heb hem niet in pacht maar wil er toch iets over zeggen.

Ik denk juist dat het goed is om kinderen op deze manier te helpen, maar nog veel beter om hun ouders te helpen. Als je ouders of moeder niet meer alleen bezig zijn met overleven, met de schulden en de schaamte die armoede met zich mee brengen, valt veel van de stress in zo'n gezin weg. Dus als eerste stap weer een fatsoenlijk bedrag aan individuele inkomenstoeslag, maar ik zie ook heel veel in per wijk georganiseerde armoede- en schuldenhulp. Daar zou de SP in investeren. Er zijn zo veel organisaties en bewonersinitiatieven in de wijken die met een klein budget veel goeds zouden kunnen doen. Het aanvragen van hulp is dan ook veel laagdrempeliger, en het is goed als we het taboe een beetje open kunnen breken zodat gezinnen elkaar kunnen bijstaan en adviseren over zo goed mogelijk omgaan met je geld. Dat haalt ook wat van de eenzaamheid en stress bij kinderen weg. 

/*-->*/

/*-->*/

/*-->*/

/*-->*/