World Expo: gokken met gemeenschapsgeld
World Expo: gokken met gemeenschapsgeld
Moet de gemeente Rotterdam miljoenen euro uitgeven om ervoor te zorgen dat de World-expo in 2025 in de stad zou kunnen worden gehouden? De SP vindt van niet. En niet alleen omdat de expo vorig jaar in Milaan op een fiasco is uitgedraaid.
Met gelikte presentaties over duurzaamheid en ronkende vergezichten over stadsbruggen die de werkloosheid op Zuid te lijf zouden gaan worden de geesten rijp gemaakt om de volgende World-Expo van 2025 naar Rotterdam te halen. Om de stad voor de Expo geschikt te maken, moet er heel wat gebeuren. Het Merwe-Vier-gebied – nu een grasvlakte met restanten van vervuilende havenindustrie uit het verleden - moet bouwrijp gemaakt worden en het vervoer van de bezoekers naar het terrein moet geregeld worden. De stad zou moeten worden verrijkt twee nieuwe stadsbruggen, en ook de Boompjes moet grondig worden aangepakt.
De kosten
Het eerste half miljoen is bedoeld om de Rijksoverheid zo ver te krijgen om achter de kandidatuur in Rotterdam te gaan staan. Het is 'Nederland' dat in Parijs vervolgens een lobby voert om de expo naar Rotterdam te krijgen. In die fase wordt nog eens een miljoenen van de stad verwacht. We bieden dan op tegen Londen, Parijs, Houston, Osaka en nog een paar andere steden die misschien iets metropolitischer zijn dan wij. Wordt Rotterdam het niet, dan is de stad tussen 10 en 14 miljoen euro armer. En er ligt geen enkel plan hoe dat gat gedekt moet worden. Of wat er dan terecht komt van al die mooie plannen.
Wordt de stad wel aangewezen dan volgen nog vele miljoenen om het festivalterrein te ontwikkelen en de infrastructuur op orde te krijgen. Iedereen moet meedoen. Met geld van het Rijk, de provincie, de stad en het bedrijfsleven moet Rotterdam deze boost naar de, liefst duurzame, toekomst krijgen.
De baten
De opbrengsten worden door het college geschat op 50 miljard. Dat is een gotspe. Wie kent niet de foto's van olympische stadions, gebouwd op hetzelfde drijfzand van zwaar overschatte opbrengsten, overwoekerd met klimop? Grote sportevenementen die meer tonnen meer kostten dan opbrachten? En in een aantal gemeentes kan je het woord Floriade niet noemen zonder de verantwoordelijk wethouder financiën in de gordijnen te jagen: zonder uitzondering waren ze een financiële strop.
Moet je dan nooit iets doen op dat vlak? Natuurlijk wel, maar de kosten en de baten moeten niet zo opgeklopt tegenover elkaar gezet worden, zodat raadsleden een echt eerlijke afweging kunnen maken. Dan valt een investering ook beter uit te leggen aan de nuchtere Rotterdammer die het nooit zo moet hebben van de gebakken-luchtpraatjes van 'spin-off voor het bedrijfsleven' en 'Rotterdam op de kaart zetten'. Die maakt zich drukker over de betaalbaarheid van zijn tram- of zwembadkaart.
Draagvlak
Wie vraagt naar het draagvlak onder Rotterdammers treft dan ook verbaasde blikken. Men kan zelfs van het lobbybedrag wel zinniger dingen verzinnen dan een Expo. En het is de vraag wie de prijs van een paar tientjes per persoon kan ophoesten. Ook bij de politieke partijen in Den Haag is het oorverdovend stil en is een Nederlandse kandidatuur geen onderwerp van gesprek.
De Expo is goed voor de werkgelegenheid
De Expo kan een versnelling bieden voor een aantal projecten die toch al op de gemeentelijke planning stonden, zoals het aanpakken van het Merwe-Vier-gebied. Daarnaast is het goed voor de werkgelegenheid. Dat laatste is waar. Er zijn mensen nodig voor de ontwikkeling van het festivalterrein en tijdens de feestweken zelf. Maar het valt te bezien hoeveel profijt de werkloze van, bijvoorbeeld Zuid hiervan heeft. De laatste rapportage over het Nationaal Programma Rotterdam Zuid boekt alvast de werklozen in die aan een baan geholpen gaan worden maar inmiddels is ook bekend dat 90 procent van de mensen die werk vinden in de Expo van buiten regio gaat komen en/of al baan heeft.
De Expo zet duurzaamheid op de kaart
Als de stad echt zou investeren in duurzaamheid en duurzame bedrijven dan verandert op termijn het halve havengebied een groot open-lucht Expoterrein. Maak dus echt werk van het Climate Initiative, investeer in de Clean Tec Delta. Zet de Maasvlakte vol zonnepanelen en windmolens...
Weerdmeester: 'En hebben die bedrijven werkelijk een Expo nodig om van elkaar te leren en het publiek, zeg, de toekomstige consument, te tonen wat ze kunnen op dat gebied? Het hele fenomeen Expo is toch eigenlijk een beetje van voor het internettijdperk en het video-conferencen.'
De gemeente spreekt wel de ambitie uit om in het Merwe-Vier-gebied niet alleen te laten bouwen voor de Expo, zoals soms wel gebeurde in de steden die Rotterdam voorgingen. De paviljoens moeten duurzaam zijn, geschikt voor gebruik op langere termijn. Maar ook hier is alleen een ambitie geformuleerd en geen eis. En omdat de bouw wordt overgelaten aan private partijen is het vraag wat de stad ervoor krijgt, ook na de Expo, als het terrein niet meer zo hip is.
De Expo zet Rotterdam op de kaart
Een legacy, heet dat in het bedrijfleven, een nalatenschap. Parijs heeft zijn Eiffeltoren, Brussel zijn Atomium (foto). In Rotterdam zou het enorme reuzenradvormige windturbine-woontoren aan de Maas moeten zijn. Dat kan een prachtig icoon van duurzame bouw zijn, maar laten we het plan los op nut en noodzakelijkheid beoordelen. Hoeveel kost het, hoeveel energie wordt ermee opgewekt en voor wie, wat voor soort woningen komen er in de toren en hebben we daar behoefte aan?
Verknoping van plannen
En wat voor bovenstaand beschreven legacy-gebouw geldt, geldt voor heel veel onderdelen van de Expo-plannen. Is het noodzakelijk de ontwikkeling van het Merwe-Vier-gebied naar voren te halen? Is er behoefte aan een derde, en misschien vierde stadsbrug? Waarom nu de keuze voor een tram-plus op Zuid er willen doorduwen, terwijl een metro – met of zonder Expo – van veel meer nut is voor de stad en vooral de Rotterdammers op Zuid? En waarom is driekwart van het verkeersplan dat binnenkort wordt vastgesteld toegeschreven naar de Expo?
Een verknoping van dergelijke plannen, waardoor de halve stad op de schop moet, is wat de SP betreft geen goed idee. Losse onderdelen van een dergelijk groot project kunnen beter in delen beoordeeld en bij de uitvoering gemanaged worden. Zo nodig kan dan gemakkelijker tussentijds bijgestuurd worden.
Intussen zijn we vele promotiepraatjes, glossy brochures, technische sessies en commissievergaderingen verder. Op een daarvan vroeg Tom Weerdmeester wat er van alle plannen zou overblijven als Rotterdam de Expo niet toegewezen zou worden. Of als de bezoekersaantallen een beetje tegenvallen... het bleef oorverdovend stil...
