Rotterdam

In SPanning, het blad van het wetenschappelijk bureau van de SP, deze maand aandacht voor 'de staat van het bestuur'. Amsterdammer Laurens Ivens en Rotterdammer Kevin Levie geven in het blad hun kritische visie op de toekomst van de deelraden. De naam van de bestuurslaag is in beide steden anders, maar er is ook een overeenkomst: de lokale democratie lijkt nauwelijks gediend bij dit bestel.

Hieronder het artikel van Kevin Levie; het hele nummer van SPanning kun je hier online lezen.

Lokale democratie of lokale bureaucratie?

Rotterdam zal na de verkiezingen van 2010 veertien deelgemeenten tellen, met in totaal 300 deelraadsleden en dagelijks bestuurders. De Rotterdamse deelgemeenten hebben slechts weinig formele bevoegdheden; deze liggen vooral op het gebied van welzijn en buitenruimte. Over veel andere onderwerpen, van veiligheid tot economie, praten ze wél. Jaarlijks geven de deelgemeenten ongeveer 300 miljoen euro uit. Daarvan liggen de meeste uitgaven al vast. Slechts over enkele miljoenen beslissen de deelraden. De salarissen van deelraadsleden en -bestuurders kosten ongeveer tien miljoen. De overhead van het deelgemeentebestel, inclusief ambtenaren, kost ongeveer veertig miljoen per jaar.

Bijna zeventig euro per inwoner voor een systeem waar niemand om heeft gevraagd en waar mensen die actief willen zijn in hun buurt vaak mee botsen. Van de Rotterdammers is 74 procent ontevreden over de mate waarin burgers worden betrokken bij beslissingen, rapporteerde het gemeentelijk onderzoeksbureau in maart 2006. In het Oude Westen protesteerden onlangs honderden bewoners tegen plannen van de Centrumraad om het opbouwwerk uit de wijk te halen. In Crooswijk boycotten bewoners de deelgemeente omdat deze probeert om bewonersorganisaties het werk onmogelijk te maken. De deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek is de voornaamste aanjager van plannen om ruim drieduizend woningen in de wijk te slopen zonder oog te hebben voor de bewoners. Overal in de stad klagen bewoners dat de deelgemeente ze juist tegenwerkt. De schaalgrootte van de deelgemeenten – de meeste hebben tussen de 40.000 en 90.000 inwoners – is kunstmatig en vaak een willekeurige samenvoeging van de 91 Rotterdamse buurten, die onderling grote verschillen kennen.

Een kleine stap op de goede weg

Het Rotterdamse college presenteerde onlangs voorstellen om 'het bestuursmodel te verbeteren'. Het constateert net als de SP dat 'het huidige bestuursmodel relatief traag en omvangrijk' is. De deelgemeenten moeten werken binnen strikte stedelijke kaders. De ‘Coolsingel’ neemt meer regie over wat er in de wijken gebeurt en hoe bewoners daarbij worden betrokken. Voortaan kunnen deelgemeenten verschillend georganiseerd zijn, bijvoorbeeld monistisch in plaats van dualistisch. Het aantal deelraadsleden wordt met dertig procent teruggebracht, en ook het aantal bestuurders vermindert. Tegelijkertijd wordt de deelraadsvergoeding verhoogd met vijfentwintig procent. Een deelraadslid in Prins-Alexander krijgt straks net zoveel als een gemeenteraadslid in Delft of Leeuwarden – met slechts twintig procent van de taken.

Een aantal voorstellen zal de SP steunen, maar de aanpassingen zijn een druppel op een gloeiende plaat. Willen we de Rotterdammers meer te zeggen geven over hun stad, dan moeten de deelgemeenten worden afgeschaft. Niemand is tegen stadswinkels op verschillende plekken in de stad, maar democratie is meer dan 'gebiedsgericht werken' of 'goede service en dienstverlening'. De SP wil dat bewoners zelf kunnen beslissen over hoe hun buurt en stad zich ontwikkelen. Dat kan bijvoorbeeld in niet-partijpolitieke wijkraden, die daadwerkelijk een afspiegeling vormen van de bewoners van de wijk en die regelmatig kunnen worden vervangen als de wijkbewoners dat nodig vinden. Voor belangrijke kwesties die de hele wijk aangaan, zou het bovendien mogelijk moeten zijn referenda te organiseren. En het belangrijkste: actieve bewoners moeten door de gemeente worden gestimuleerd in plaats van gefrustreerd, en bewoners moeten op álle terreinen worden betrokken bij plannen – ook bijvoorbeeld als het gaat om de sloop van woningen of om de veiligheid in de wijk.

Verkiezingen 2010

Deelname aan de deelraadsverkiezingen in 2010 heeft geen prioriteit voor de Rotterdamse SP: het politieke werk onder bewoners vinden we belangrijker. In veel deelgemeenten hebben we voldoende actieve leden, maar die voeren liever actie dan in een deelraad zitting te nemen. Daarom doet de SP waarschijnlijk in de meeste deelgemeenten niet mee aan de verkiezingen. We maken ons overal in de stad samen met buurtbewoners sterk tegen zaken als de sloop van woningen en de plaatsing van een zendmast of voor de terugkeer van een bus, het openhouden van een sporthal, en voor een veilige oversteekplaats. Soms met tegenwerking van de deelraad, soms met steun van de deelraad. Dat werk is meestal veel zinvoller dan koste wat het kost willen plaatsnemen in parlementen die het negeren van bewoners vaak legitimeren.

SPanning juni 2009: Staat van het bestuur
Rotterdammer mag niet meebeslissen over democratie (19-02-2009)
Collegevoorstel deelgemeenten kan zoveel beter (03-02-2009)