Rotterdam

-OPINIE- Afgelopen maanden waren de al zoveel besproken polders in de kielzog van Rotterdam – Hoek van Holland wederom onderwerp van gesprek. De Oranjebuitenpolder en Bonnenpolder, nu projectmatig samengevoegd onder de naam 'Oranjebonnen', lijken niet veel te zijn opgeschoten met twintig jaar gebiedsontwikkeling. De SP-fractie was op bezoek en trof een rommelige polder aan met veel braakliggend terrein, onduidelijke (bouw)werkzaamheden en verkrotte boerderijen.

Gemodder
Het oordeel van de Rotterdamse Rekenkamer in hun rapport van november 2014 was stevig: decennia van gebiedsontwikkeling is vooral 'gemodder in de polder' gebleken. Problematische financiering, moeizame samenwerking en een opeenstapeling van fouten met als basis onvoldoende bestuurlijke en ambtelijke prioriteit. Maar gaan we het nu werkelijk anders aanpakken? Wie neemt verantwoordelijkheid voor fouten en de schade die is aangericht? Wat is nu werkelijk de huidige stand van zaken in het gebied, die nog verdacht veel lijkt op 'doormodderen'?Een van de belangrijkste conclusies die de SP trekt komt terug in het voorwoord van het Rekenkamerrapport: 'Het versterken van de schaarse buitengebieden met natuur en recreatieve functies zou toch vooral gestuurd moeten worden op basis van kwalitatieve overwegingen en niet vanuit de vraag of het geld oplevert.' Dit laatste is nu precies hetgeen wat al die jaren de boventoon heeft gevoerd. Niet de samenwerking met de boeren in het gebied of het vergroten van de ecologische en recreatieve waarden, maar het verdienen van geld was leidend in deze klucht.

Veel geld weinig ambitie
Inmiddels is er het (zoveelste) nieuwe concept-ontwikkelplan en zijn de werkzaamheden in de polder gestart. Een plan waar weliswaar de ambities sterk naar beneden zijn bijgesteld, maar waar de gemeente qua financiën voortbouwt op de fouten die in het verleden zijn gemaakt. In de nieuwe grondexploitatie worden alle eerder gemaakte verliezen en kosten wederom mee genomen. Met subsidie vanuit de gemeente en provincie en winst uit commerciële projecten moeten de hoog opgelopen kosten uit het verleden, zoals van het slibdepot en plankosten vanaf 1980, terug verdiend worden. Meer dan 14 miljoen staat er op de balans, geld dat voornamelijk is gebruikt om grond aan te kopen en de ambtelijke diensten aan het werk te houden. Geld dat dus ook in het gebied gestoken had kunnen worden!

In het concept ontwikkelplan geeft de gemeente een aantal voorbeelden van mogelijke voorzieningen. Een aantal van deze, zoals bijvoorbeeld een verkooppunt voor streekproducten en een melkveehouderij, waren nota bene tot voor kort aanwezig in het gebied! Meerdere agrariërs zagen zichzelf genoodzaakt hun kansen elders te zoeken, of hun onderneming op te geven. Velen van hen hebben een binding met de Oranjebuiten- en Bonnenpolder die soms meerdere generaties terug gaat. Hierdoor dringt de vraag zich op of het concept ontwikkelplan, opgesteld in samenspraak met bewoners en ondernemers uit de polder, wel representatief is voor het gebied.

Reken af!
Daarnaast blijft de gemeente vasthouden aan veel te hoge grondwaardes. Waardes die niet gebaseerd zijn op boerenland of natuur, maar op stedelijke ontwikkelgrond. In plaats van af te schrijven op die waarde, hoopt de gemeente haar investering terug te verdienen. De manier waarop de gemeente dit wil doen is door het aantrekken van private ondernemers. In de afgelopen tien jaar is dit, ondanks vele pogingen, geen enkele keer gelukt, met name de vanwege die te hoge grondprijzen.De ontwikkeling van de Oranjebonnen is een lang, slepend proces geworden. De gevolgen hiervan zijn goed te zien in het gebied. Het maakt een verpauperde indruk met verwaarloosde, leegstaande woningen en illegale containers gebruikt voor opslag. Op een aantal plaatsen is wat ondernomen, zoals de aanleg van een slibdepot.

Van deze zogenaamd schone grond is al van flinke afstand te zien hoe de stukken plastic en ander vuil eruit steken. Op de aanleg van dit slibdepot is miljoenen verlies geleden, welke de gemeente graag terug verdient door middel van verkoop van de grond. De SP vraagt zich af waarvoor deze grond nog geschikt is en of hij daadwerkelijk 'schoon' verklaard is.

De werkzaamheden die inmiddels zijn gestart leveren soms kafkaëske taferelen op. Zoals vier fietspaden naast elkaar op een stukje grond van tweehonderd meter breed. Een brug die niet aansluit op het pad aan de overkant. Paden die kavels in schuine stukken verdelen. Een schuur die per direct gesloopt moest worden en waar een braakliggend stuk grond voor in de plaats is gekomen. Als dit de uitkomst is van de nieuwe gematigde ambities, dan mag het college zich ernstig afvragen of dit gaat leiden tot het gewenste effect.
De SP zegt: neem je verlies, neem je verantwoordelijkheid en beken schuld, reken af met het verleden ook op je financiële balans en begin met een schone lei met als uitgangspunt de kwaliteit en schoonheid van de polder en de al aanwezige natuur. Elke nieuwe ontwikkeling die als basis heeft geld op te brengen om mislukte projecten uit het verleden te dekken is gedoemd om te mislukken, dat geldt ook voor de nieuwe plannen voor een grootschalige melkveehouderij en vakantiepark.

Daarnaast moet de gemeente wat de SP betreft meer oog hebben voor het cultureel erfgoed in het gebied, waaronder een aantal boerderijen die nu sterk aan het verpauperen zijn en de kennis en kunde van de mensen die al hun hele leven actief zijn in het gebied als bewoner en als boer. Betrek deze mensen die al zoveel te lijden hebben gehad onder al het gemodder zo goed mogelijk bij je plannen, alleen dan kan je leren van het verleden.

Op 26 maart is de gemeenteraad uitgenodigd voor een rondgang door de Bonnenpolder. De SP wil hierbij niet alleen een 'verkooppraatje' maar hoopt dat ook de betrokken boeren uit het gebied en de ecologische kwaliteit aandacht krijgen bij deze tour. 

Querien Velter,
SP-raadslid voor Bouwen, Wonen en Buitenruimte.