Rotterdam

Donderdag 9 mei was er een nieuwe editie van Denken over Links, de lezingenserie georganiseerd door de SP Rotterdam. Tijdens deze goed bezochte avond lagen de grenzen van onze democratie onder de loep.

Socioloog/politicoloog Merijn Oudenampsen stelde dat democratie gebaat is bij bewegingen die de consensusdemocratie doorbreken én een horizon schetsen. Kunstenaar Jonas Staal liet zien hoe je met kunst de ondemocratische trekjes van onze democratie kunt corrigeren. Merijn Oudenampsen is werkzaam als onderzoeker aan de Universiteit van Tilburg. Hij begint zijn betoog met een lesje politicologie over de eigenaardigheden van democratie in Nederland. De politieke mode gaan in golfbewegingen, maar in de Nederlandse politieke cultuur blijft de consensuspolitiek uit de tijd van de zuilen een belangrijke rol spelen.

Vitaliteit van democratie
Ook de eeuwenoude regentenmentaliteit speelt een rol; Oudenampsen citeert als voorbeeld de negentiende-eeuwse liberaal Buys; ‘het volk heeft niet het recht om mee te regeren, maar het recht om goed geregeerd te worden.’ De vitaliteit van democratie is volgens Oudenampsen gebaat bij bewegingen die aan de neutraliserende en demobiliserende effecten van de consensuspolitiek ontsnappen, zonder uitgesloten en gemarginaliseerd te worden.

Niet alleen kleine stapjes vooruit
Tegenover de keuze voor meedoen in de consensus om kleine stapjes vooruit te kunnen zetten, stelt Oudenampsen de strategie van het dubbele perspectief. Losjes gebaseerd op de visie van Den Uyl, draait het om een praktische vorm van politiek bedrijven, maar – en dat is essentieel – zonder de horizon uit het oog te verliezen.

Schoonmakers als voorbeeld
Oudenampsen ziet in de succesvolle acties van de schoonmakers een voorbeeld hiervan. Door samen met de schoonmakers een duidelijke horizon te schetsen, slaagden de organizers van de FNV er in om de druk op te bouwen, die nodig was om aan de onderhandelingstafel veel meer uit het vuur te slepen dan ooit voor mogelijk werd gehouden.

Politieke kunst
Beeldend kunstenaar Jonas Staal nam ons mee in zijn wereld van de politieke kunst. Bij hem telt de verbeelding, het schetsen van een andere toekomst, die alleen mogelijk wordt als we ons bevrijden van de dominante doctrine. Staal behandelt twee werken die je op een nieuwe manier naar laat democratie kijken. Een heel praktisch kunstwerk is het project ‘Nulpunt’. Uit de overtuiging dat de het goed is voor de democratie als alle overheidsdocumenten direct vindbaar en handig doorzoekbaar zijn, ontwikkelde Staal een kruising tussen Wikileaks en Facebook voor overheidsinformatie. Inclusief een wetsvoorstel dat deze directe toegang tot overheidsdocumenten regelt.

Kunst als correctie op de politiek
Moet democratie grenzeloos zijn? Is het bijvoorbeeld terecht dat sommige organisaties op de terreurlijst gezet worden, waardoor hun mogelijkheden om mee te doen aan de democratie ernstig gehinderd worden? Deze vragen stelt Staal bij zijn kunstwerk 'New World Summit'. Dat is een rondreizend parlement voor groepen, die op een terreurlijst staan. De enige ‘top’ waar ook zij hun geluid kunnen laten horen. Via de kunst probeert Staal een correctie op de politiek aan te brengen. Deze correctie is broodnodig volgens hem, in een wereld waar mensen steeds vaker tegen de grenzen van de gevestigde democratie aanlopen, daar waar de democratie toch eerder grenzeloos zou moeten zijn.

13 juni: Europa
Denken over Links is een serie avonden waarin interessante sprekers samen met het publiek de grenzen van ‘links’ verkennen. Zo ook tijdens de volgende lezing op donderdag 13 juni, waar Europa centraal staat en we op zoek gaan naar een ander Europa. Wil je daar bij zijn, geef dat dan door via denkenoverlinks@gmail.com en we zullen je op de hoogte houden.