'Als je geen lid bent van de vakbond vegen ze de schoorsteen met je'
'Als je geen lid bent van de vakbond vegen ze de schoorsteen met je'
'Je verdient het wel, maar je krijgt het niet,' zegt één van de stakende thuiszorgmedewerkers tegen een gehoor van bijna tweehonderd mensen voor het Rotterdamse stadhuis.
148 stakende medewerkers van het bedrijf Faveo kwamen dinsdagochtend 28 augustus bijeen, gesteund door enkele tientallen sympathisanten, om bij de Rotterdamse wethouder Florijn hun problemen onder de aandacht te brengen. De actie was een initiatief van de organisatie WijzijndethuiszorgRotterdam - Abvakabo, ondersteund door het landelijk comité ZorgGeenMarkt.
Vanuit de landelijke politiek spraken de Tweede Kamerleden Linda Voortman (GroenLinks), Jetta Klijnsma (PvdA) en Henk van Gerven (SP) het gehoor toe.
De staking is uniek, want medewerkers van de huishoudelijke zorg leggen zelden het werk neer. Deze Faveo-werknemers hebben echter ontdekt dat zich verenigen en terugvechten loont. 'Zonder vakbonden ben je nergens. Word lid van de vakbond, anders wordt je een oor aangenaaid,' zeiden organiserende stakers herhaaldelijk tegen hun collega’s. Het was een ochtend rijk aan beeldspraak: 'Sluit je aan bij de vakbond, want als je geen lid bent van de vakbond vegen ze de schoorsteen met je.'
Wat is, stelden wij de vraag aan één van de stakers, nu de essentie van het probleem?
'Je wordt weggehaald bij de ouderen, je vaste cliënten. Je krijgt ontslag, en dan willen ze mensen uit de bijstand juist weer dit werk laten doen. Of je mag voor minder het zelfde werk gaan doen. De ouderen willen dat ook niet. We strijden voor onszelf, maar vooral voor onze cliënten.'
Nel, woordvoerder van de stakers, stelt het als volgt: 'Ze schrijven veel te laag in om de gunning te krijgen, en dan verhalen ze dat op de werknemers.'
De problemen in de thuiszorg zijn veroorzaakt door de ingevoerde marktwerking. Door het aanbesteden van de thuiszorg zijn de tarieven onder de kostprijs gedaald. In Rotterdam wordt momenteel niet meer op prijs geconcurreerd, want op grond van de wet Leijten/Kant (de SP Tweede Kamerleden die voor deze wet het initiatief namen) is van te voren een tarief vastgesteld. Maar dat tarief is te laag: door te doen alsof de huishoudelijke zorg niet veel meer is dan schoonmaken kan een veel lager loon worden betaald.
De medewerkers en de vakbonden zijn hier verontwaardigd over. De concrete cijfers: het vorstelijk loon van de thuiszorgmedewerker van 12,38 euro dreigt in de huidige situatie met nog 20% te worden verlaagd. 'Het ondersteunen van eenzame ouderen, wie gaat signaleren? Wie houdt ze in de gaten? Wij hebben die signaleringsfunctie. Het is niet alleen maar schoonmaken. Wij hebben die verantwoordelijkheid, en daar moeten we fatsoenlijk de tijd voor krijgen en voor worden betaald.'
De Rotterdamse wethouder Florijn (PvdA) werd flink onder druk gezet. 'Goed dat je er bent, want we hebben je een ultimatum gesteld.' De wethouder sprak in principe zijn steun uit aan de stakers in hun conflict met Faveo. 'Ik sta niet achter de brief die Faveo u heeft gestuurd.' Het ging om een brief van het bedrijf aan de werknemers, die impliceert dat de gemeente ervoor verantwoordelijk is dat Faveo in de lonen van werknemers gaat snijden. 'Ik ben heel erg boos,' aldus Florijn. 'Er moet goed werkgeverschap zijn. Ik neem hier echt afstand van. Ik zie nog steeds directeuren en managers veel te veel verdienen.'
Maar hoe zit het met de verantwoordelijkheid van de wethouder en de gemeente Rotterdam zelf? In de praktijk blijkt dat mensen minder uren zorg krijgen – hiervan gaven de stakers in een stukje theater een treffend voorbeeld.
De gemeente contracteert één aanbieder per deelgemeente, zodat mensen hun vertrouwde zorg kwijtraken; en de gemeente stelt als eis aan de aanbieders dat ze 10% van hun personeel betrekken uit de bijstand. Dat klinkt mooi, maar worden hierdoor geen bestaande medewerkers verdrongen?
'Medewerkers worden gedwongen te kiezen tussen ontslag of verlaging van hun loon (met 20 procent),' aldus Akvakabo FNV. 'De oorzaak hiervan is het te lage tarief van de gemeente, deze is voor het grootste deel (85 procent) gebaseerd op loonschaal 'FWG 10' (schoonmaakfunctie).' Het scanderen van het getal '15' door de stakers duidde op de loonschaal ('FWG15') waarvan zij eisen dat de gemeente die garandeert.
Een FNV-woordvoerder spreekt van 'een lijk in de kast.' 'Florijn weet nog niet dat-ie het voor dat geld niet kan doen. We gaan naar de rechter.'
Van de Tweede Kamerleden sprak Linda Voortman (GroenLinks) als eerste haar respect voor de stakers uit. 'Het is belangrijk dat je durft te staken. Veel respect dat jullie hier staan.' Volgens Voortman is de thuiszorg bij VVD, D66 en zelfs de ChristenUnie 'niet in goede handen.'
Jetta Klijnsma (PvdA) werd door het publiek al kritischer bejegend. Zij riep de toehoorders op om hun woede op het juiste adres te richten. 'De echte verantwoordelijkheid ligt bij Rutte. Gemeenten zijn gemillimeterd. Dit speelt echt niet alleen maar in Rotterdam. Ik ben als de dood dat er zo meteen wéér een rechts kabinet komt.' Klijnsma wilde echter geen 'ja' zeggen op de vraag van de woordvoerders of de PvdA vindt dat de huishoudelijke verzorging minimaal op FWG15 moet.
Henk van Gerven (huisarts en Tweede Kamerlid voor de SP) verving Renske Leijten, die op de radio was. Leijten is de mede-initiatiefnemer van de wet Leijten/Kant. Het gaat hierbij om drie wetsvoorstellen, waarvan er twee zijn aangenomen. De verplichte aanbesteding is afgeschaft.
Als tweede is een basistarief vastgesteld waar gemeenten niet onder mogen duiken. Dat tarief moet gebaseerd zijn op reële kosten en kwaliteitseisen. Henk van Gerven stelde zich dan ook onomwonden achter de stakers. FWG 15 is het minimum. Daarop moet het tarief gebaseerd zijn en dan schiet het tarief van de gemeente Rotterdam te kort.
Over de stakingsacties: 'Of je het haalt weet je nooit, maar als je niets doet ga je in ieder geval naar beneden.'
