Rotterdam

'Alsof je de kachel in Lapland en Lissabon op dezelfde stand zet.' Daarmee vergelijkt Ewout Irrgang de eurozone: één munt voor zeventien economieën die vaak enorm van elkaar verschillen. Vóór de komst van de euro streed de Socialistische Partij tegen deze gemeenschappelijke munt. Wat nu? Ewout Irrgang, econoom in de Tweede Kamer voor de SP, gaf in een discussieavond in De Gouvernestraat georganiseerd door de Rotterdamse SP antwoord op de vraag waar die eurocrisis die Europa sinds 2010 teistert, nou echt vandaan komt.

Ewout Irrgang

Als je de oorzaak van het probleem niet begrijpt, maak je het probleem alleen maar erger. Hoog tijd dus om wat misverstanden weg te nemen. Is er “teveel geld uitgeven” door lidstaten als Spanje of Italië, of “te weinig macht voor Europa” de oorzaak van de eurocrisis?

Bankencrisis
Die indruk geven de media, zegt Irrgang, maar de waarheid is anders. De bankencrisis, waarin banken in problemen kwamen door de Amerikaanse hypotheekzwendel, leidde tot het overeind houden van banken door Europese overheden. Begrotingstekorten liepen zo gigantisch op. Daarbovenop veroorzaakte de bankencrisis een economische crisis. Staten ontvangen veel minder belastinggeld. Geen lapzwansen uit zuidelijke EU-landen dus, maar de perverse invloed van de financiële sector op onze economieën veroorzaakte de eurocrisis.

Schuldsanering
Hoe ingewikkeld is een echte oplossing? Al in mei 2010 stelde de SP dat de Griekse schuld moet worden gesaneerd, en dat banken door het afschrijven van schulden hun verlies moeten nemen. Was toen 50 procent afschrijven voldoende geweest, door het doormodderen van de Europese politici zouden banken nu veel meer geld kwijt zijn. De Griekse economie is door de keiharde bezuinigingen nu al vijf jaar aan het krimpen, met massa-emigratie, een zelfmoordgolf, en steeds doorgroeiende schuld als gevolg.

Doormodderen
Politici modderen door, om banken tijd te geven hun balansen op peil te krijgen. Ondertussen blijft de Griekse economie krimpen, neemt de armoede toe en is opstand onvermijdelijk. Het kan anders: in het meest dramatische scenario valt de Eurozone uiteen, met niet alleen het kleine Griekenland, maar ook grotere landen die eruit stappen. Tijdelijke financiële chaos zal het gevolg zijn, maar daar komen we weer bovenop.

Vragen zijn er te over

Oplossing
De SP bepleit een minder dramatisch scenario. Schrijf op grote schaal de schulden van Griekenland, Portugal en Spanje af; laat de Europese centrale bank de Europese economie stimuleren. Want terwijl centrale banken in de VS en Japan veel geld in de economie pompen, mag dat in Europa nu niet eens. Laat banken hun verlies nemen, en leg de financiële sector hogere belastingen en regulering op. Laat de lonen in landen als Duitsland en Nederland stijgen om zowel de koopkracht in het noorden, als de concurrentiekracht in het zuiden te stimuleren.

Draaideur
Makkelijk is het niet om het tij te keren. In Griekenland en Italië worden ongekozen technocraten (lees: bankiers/economen) aan de macht gebracht. De heersende moraal blijft dat de veroorzakers van de crisis, de banken, tegen elke prijs moeten worden gered. Ewout Irrgang over de technocraten: “Je maakt de pyromaan het hoofd van de brandweer.”

Dossier Eurocrisis op www.sp.nl