Rotterdam

Als de gemeente een bepaalde dienst wil laten uitvoeren heeft ze daarbij de keus om een organisatie te subsidiëren of de opdracht uit te besteden. Als de dienst of product een publieke functie heeft, zoals het welzijnswerk, dan maakt de SP beslist de keus voor subsidie. Marktwerking in het welzijnswerk, dus concurreren op prijs vindt de SP uit den boze. Hieronder legt SP-raadslid Josine Strörmann uit waarom. Deze tekst stuurde ze aan de leden van de commissie Maatschappelijke ondersteuning, Volksgezondheid en Participatie. Hierin werd besproken welke basis-welzijnsvoorzieningen er in de stad moeten zijn. Wethouder Kriens zegde toe serieus te bekijken of het wel zinvol is om door te gaan met aanbesteden en komt binnenkort met een discussiestuk. In april gaat de commissie opnieuw bespreken in welke gevallen subsidiëren beter is dan aanbesteden.

Aanbesteding is niet bij voorbaat fout en subsidie is niet bij voorbaat goed. Beide procedures hebben voor- en nadelen en kennen politieke overwegingen. Sommige aanbestedingsverplichtingen zijn (tegen de zin van de SP) verplicht gesteld door Nederlandse of Europese wetgeving. Toch bestaat er op gemeentelijk niveau ruimte voor het maken van een keuze tussen aanbesteding of subsidie. Of het je gaat om een zo laag mogelijke prijs of een zo hoog mogelijke kwaliteit of iets daar tussen in is een keuze die elke ter zake kundige (deel)gemeentebestuurder zelf kan maken.

Er zijn altijd twee overwegingen te maken. Is er een wettelijke verplichting of niet en, als tweede, wat is politiek gewenst? Een VVD bestuurder zal aanbesteden vrijwel altijd verkiezen boven subsidie verstrekken en een SP’er zal, als de dienst of het product een publieke functie heeft, veelal kiezen voor een subsidierelatie. Het kan voorkomen dat je politieke besluit gehinderd wordt door regelgeving. Toch is hier vaak een mouw aan te passen.
Neem als voorbeeld welzijnswerk in Rotterdam. Soms wordt een organisatie aangetrokken voor het bevorderen van welzijn in een wijk of voor een project door middel van een al dan niet onderhandse aanbesteding en soms door middel van een subsidierelatie. Waarom die keuzen door de deelgemeentebesturen worden gemaakt is de SP volslagen onduidelijk. De markt van aanbieders van welzijn in Rotterdam is makkelijk te kennen. Ook de behoeften van de Rotterdammer zouden in theorie bij deelgemeentebesturen bekend moeten zijn. Dan is het dus een kwestie van het ontwikkelen van een visie en daarna een keuze maken voor één of meerdere aanbieders. Met de huidige stedelijke regels die aan subsidieverstrekking hangen zijn er controlemogelijkheden genoeg, zowel aan het begin als na afloop van de subsidierelatie. Wij hebben het idee dat welzijn in Rotterdam voornamelijk aanbesteed wordt als het moeilijk is te kiezen of als men ontevreden is over de huidige aanbieder.

En móét welzijn aanbesteed worden? Wel nee. Boven een bepaalde drempel is welzijnswerk aanbestedingsplichtig, maar er bestaat niet zoiets als de ‘subsidiepolitie’. Subsidierelaties kunnen in principe gewoon doorlopen zolang niemand bezwaar maakt.

Er kunnen grote problemen ontstaan door het kunstmatig creëren van marktwerking in de welzijnssector, een sector met een bij uitstek publieke functie. Problemen met het overnemen van personeel, veel meer wisselingen van de wacht, faillissementen, veel hogere kosten bij aanbesteding terwijl het te besteden bedrag hetzelfde blijft, schaalvergrotingen en fusies bij instellingen om hun concurrentiepositie te verbeteren, instellingen zijn ‘passanten’ door steeds nieuwe aanbestedingsronden.
Hierom zal het meestal het beste zijn om voor subsidie te kiezen. Wat zijn de voordelen van subsidiëren:

• De instelling is een langdurige partner
• Instelling en gemeente hebben elkaar nodig
• Geen juridisch waterdichte contracten nodig dus veel lagere kosten
• Handhaving van de afspraken met de instelling kan bestuurlijk en niet civiel-juridisch
• Tussentijdse wijzigingen eenvoudig mogelijk zonder contractbesprekingen.

De SP denkt dat iedereen het wel met ons eens zal zijn dat botte concurrentie op prijs niet
gewenst is in de welzijnssector. De drama’s in de thuiszorg wijzen dat wel uit. Waarom dan toch
aanbesteden? Wij weten het niet.