Rotterdam

In een goedgevuld café Engels in Rotterdam discussieerden op zondag 1 juli meer dan honderd belangstellenden over de huidige ontwikkelingen rond Iran. Het SP-symposium Iran. Dader of Doelwit werd door Tweede Kamerlid Harry van Bommel georganiseerd om de oplopende spanningen rond dit land nader in kaart te brengen en te onderzoeken welke vreedzame manieren er zijn om uit de huidige patstelling rond dit land te komen.

Allereerst behandelde Benham Taebi, in het dagelijks leven docent techniekfilosofie aan de TU in Delft en woordvoerder van de campagne ‘Geen oorlog tegen Iran’ een aantal wijdverbreide misvattingen rond Iran. Het idee dat Ahmadinejad slechts een godsdienstfanaat is, klopt niet. Veelmeer is het een populist die met socio-economische beloften aan de macht is gekomen en handig inspeelt op het anti-Amerikaanse gevoel dat breed in de regio gedragen wordt. Daarnaast kent het Iraanse politieke elite meer interne diversiteit dan vaak wordt aangenomen en zal het regime niet zonder slag of stoot bij de eerste bommen vallen. De opstelling van de internationale gemeenschap tegenover het nucleaire programma van het land is dubbelhartig. Het land wordt het recht op nucleaire energie ontzegd terwijl andere landen in de regio, zoals India, Pakistan en Israël niet alleen nucleaire energie mogen opwekken, maar zelfs atoomwapens hebben.

Vervolgens ging Pantea Modiri, juriste en mensenrechten- en mediaactiviste, in op de precaire situatie waarin vrouwen-, studenten- en vakbewegingen zich op dit moment bevinden. Het huidige Iran is op een dieptepunt beland als het gaat om democratische ontwikkeling. Er is een geraffineerde dictatuur ontstaan, waarin de democratiseringsbeweging zich voortdurend moet legitimeren. Toch zijn er ook kleine en bescheiden successen behaald de afgelopen tijd, ook omdat internationale organisaties met de Iraanse samenleving samenwerken tegen het huidige regime. Deze weg is uiteindelijk de enige hoopvolle, omdat Iraanse bevolking helemaal geen revolutie van buitenaf wil, maar een geleidelijke evolutie naar meer vrijheid en democratie.

Als derde analyseerde Karel Koster, auteur van het boek ‘Nucleaire ontwapening, nog steeds bittere noodzaak’ de huidige ontwikkelingen rond het atoomprogramma van Iran. Nucleaire ontwikkeling is een precair onderwerp, omdat het zo nauw verweven is met de atoombom. Toch is er geen enkel verdrag die het opwekken van nucleaire energie verbiedt. Iran heeft in 2002 nog uitgebreid bezoek gehad van het internationaal atoomagentschap, dat geen enkele aanwijzing heeft kunnen vinden dat het land aan kernwapens werkt. Daarnaast bezit het land niet over langeafstandsraketten waarmee het Europa of de VS zou kunnen bereiken. Volgens Koster is het regime zich er tevens van bewust dat een eventuele aanval op Israël of een ander land het einde van het land zou betekenen en daar is zij niet op uit.

De discussie die op deze analyses volgde, werd ingeleid door schrijver Kader Abdollah, die Iran meer democratie toewenste en het Westen minder arrogantie toewenste. Tijdens de discussie werd duidelijk dat de huidige ontwikkelingen in Iran reden tot zorg zijn, maar dat de internationale druk onder leiding van de Verenigde Staten contraproductief werkt. Zolang er een oorlogsdreiging blijft, zal het regime deze dreiging kunnen gebruiken om intern legitimiteit te creëren die het niet verdient.

Foto's: Anja Meulenbelt

'Iran, dader of doelwit?' op de weblog van Anja Meulenbelt
'Drukbezocht Iransymposium' op de weblog van Harry van Bommel