Rotterdam

De SP is blij dat de regering wil meebetalen aan een flinke investering in Rotterdamse wijken. Er moet wel goed naar de bewoners van die wijken geluisterd worden, betoogt Leo de Kleijn, raadslid voor de SP. Zij moeten echte zeggenschap hebben. De wijken mogen niet veranderen in sloopwijken. De ervaring leert dat de oplossing niet ligt in het slopen van goedkope en terugbouwen van dure woningen.

De nieuwe minister van Wonen, Wijken en Integratie Ella Vogelaar gaat extra investeren in veertig ‘probleemwijken’. Die wijken zijn geselecteerd op basis van cijfers over onder meer werkloosheid, veiligheid, inkomen en opleiding. Zo goed als half Rotterdam prijkt op de lijst van Vogelaar. Moet Rotterdam daar blij mee zijn?

Dominic Schrijer, de Rotterdamse wethouder van grotestedenbeleid, is in ieder geval in zijn nopjes. De aanpak van Vogelaar is volgens hem afgekeken van de Rotterdamse aanpak van het ‘Pact op Zuid’. Schrijer hoopt een fors deel van de 400 miljoen van Vogelaar in te kunnen zetten om zijn beleid te versterken. Maar de prominente plaats van Rotterdam in het programma van Vogelaar zou het stadsbestuur toch ook aan het denken moeten zetten. Aan veel van de buurten waar het om gaat is de afgelopen jaren al voor miljoenen vertimmerd. Dat heeft de problemen niet opgelost. Volgens de nieuwste cijfers raakt Rotterdam zelfs verder achterop met een werkloosheidspercentage van twaalf procent.

De voorlopers van de Vogelaar-wijken, de zogenaamde stedelijke vernieuwing, de herstructurering en het grotestedenbeleid staan in een fiks aantal Rotterdamse buurten gelijk aan het slopen van goedkope en terugbouwen van dure en middeldure woningen. In het beste geval wordt de armoede en werkloosheid daarmee verspreid over de stad. Maar de mensen waar het echt om gaat hebben er tot nu toe niet veel aan gehad. Sterker nog, het wordt steeds moeilijker om een goede en betaalbare woning te vinden.

Sociaal investeren in de wijken is één van de prioriteiten in het Rotterdamse SP-programma ‘Rotterdam verdient beter!’. We juichen het dan ook toe als de nieuwe regering daar fors aan gaat meebetalen. Maar dan moet er wel geleerd worden van de negatieve kanten van de aanpak in de afgelopen jaren. Het stadsbestuur, de corporaties en minister Vogelaar moeten vooral eens echt de moeite nemen om te luisteren naar de mening en de voorstellen van bewoners in die wijken.

Als het ‘Pact op Zuid’ model staat voor de besteding van de Vogelaar-miljoenen in Rotterdam, dan zal de SP het ‘aanvalsplan’, dat in juni volgt na de honderd dagen van Balkenende IV, extra kritisch bekijken. We zijn enthousiast over het idee om zo’n 10.000 verloederde en slecht onderhouden particuliere en corporatiewoningen op te knappen. We vinden het ook hard nodig om te investeren in extra voorzieningen en verbeteringen in de
wijken. Meer geld voor scholen, nieuwe kunstgrasveldjes, het opknappen van de buitenruimte en nieuwe multifunctionele wijkaccommodaties, allemaal prima.

Armoede of armen aanpakken?

Van de één miljard die de komende tien jaar in Rotterdam Zuid geïnvesteerd wordt komt 170 miljoen van de gemeente. De rest moet door de corporaties betaald worden. Het grootste deel van die 170 miljoen zal worden besteed aan sport- en recreatievoorzieningen en nieuwe scholen. Eén van de belangrijkste kritiekpunten van de SP is, dat bewoners over het grootste deel van de investeringen nauwelijks zeggenschap hebben. Corporaties zijn sinds de jaren negentig verzelfstandigd en meer en meer gaan optreden als projectontwikkelaars. Gaan zij, net als de afgelopen jaren, de miljoenen vooral inzetten om sociale huurwoningen te slopen en dure koopwoningen ervoor in de plaats te zetten? Wie gaat de corporaties erop aanspreken dat zij hun eigenlijke taak (bouwen en beheren van betaalbare woningen) weer voorop zetten?

Als het aan de meerderheid van de Rotterdamse politiek ligt, vreest de SP het ergste. De stadsvisie 2030 van het College van B&W zet de lijn door van de afgelopen periode. Het stadsbestuur wil in de komende vier jaar 8.000 goedkope woningen slopen en daarvoor in de plaats een kleine 13.000 huizen nieuw bouwen. Meer dan tachtig procent daarvan moet duur of middelduur worden. Wytze Patijn, voormalig Rijksbouwmeester, vroeg zich
naar aanleiding van de stadsvisie af of Rotterdam nou eigenlijk de armoede wil aanpakken of de armen. Die kritiek van Patijn is midden in de roos.

Bewoners

Voorlopig is zowel het ‘Pact op Zuid’ als de aanpak van Vogelaar nog voornamelijk papier. Het moet allemaal nog beginnen. De prachtige kleurenfolders en het mediaoffensief van Dominic Schrijer hebben nog niet geleid tot groot enthousiasme onder de bewoners van de betrokken wijken. De plannen zijn opgesteld door het stadsbestuur, de deelgemeentes en de corporaties. De participatie van bewoners stelde tot nu toe nog niet veel voor. De meeste van hen wachten af wat de concrete invulling gaat worden. Een deel, zoals bijvoorbeeld veel bewoners van Vreewijk, vraagt zich af of de aanwijzing van hun wijk gaat betekenen dat er groen licht komt voor de sloop van een deel van hun tuindorp.

De SP vindt dat al het beschikbare geld gebruikt moet worden om de wijken te verbeteren voor de mensen die er nu wonen. Met een nadruk op het opknappen, renoveren en goed onderhouden van de bestaande woningen, beter onderhoud van de buitenruimte, meer groen in de buurt waar het mogelijk is en investeren in voorzieningen, onderwijs en in de wijkeconomie.

Ella Vogelaar wil in tien jaar van alle betrokken wijken ‘prachtwijken’ maken. De minister kan daarbij rekenen op de steun van de SP, want wie wil dat nou niet? Aan ons en aan bewoners om ervoor te zorgen dat prachtwijken geen sloopwijken worden. En dat diezelfde bewoners niet zoals in Nieuw Crooswijk moeten wijken voor de rijken.

Dit zijn de Rotterdamse ‘Vogelaar-Wijken’:
Spangen, Oude Westen, Tussendijken, Bospolder, Middelland, Delfshaven, Nieuwe Westen Noord, Oude-Noorden, Rubroek, Crooswijk, Provenierswijk, Bergpolder, Kleinpolder, Bloemhof, Hillesluis, Tarwewijk, Katendrecht, Afrikaanderwijk, Oud-Charlois, Carnisse, Zuidplein, Vreewijk, Pendrecht en Zuidwijk.

Dit artikel verscheen in Hier & Nu, het inlegvel van de SP Rotterdam in De Tribune, van april 2007