h

Bewonersverenigingen kraken slapheid politici bij sloopplannen

26 november 2005

Bewonersverenigingen kraken slapheid politici bij sloopplannen

Het rommelt in Rotterdam. Op steeds meer plaatsen in de stad moeten goedkope woningen wijken voor nieuwbouw die bestemd is voor mensen met een beter gevulde beurs. Het verzet van de zittende bewoners zwelt ook aan. Op steeds meer plekken in de stad komen anti-sloopclubs in opstand tegen de gedwongen huisuitzetting.

Tijd om de koppen eens bij elkaar te steken en een duidelijk geluid te laten horen aan de politiek. Deskundigen, politici en bewoners waren daarom uitgenodigd voor een bijeenkomst in Engels op maandag 14 november.

Vier politici waren uitgenodigd om hun visie op de grootschalige sloop in Rotterdam te geven: Antonio Silva van het CDA, Metin Çelik van de PvdA, Jerry van de Waarde van de VVD en Theo Cornelissen van de SP. Maar eigenlijk komen uit de zaal de meest sprekende voorbeelden over hoe de zaken gaan rondom sloop.

‘Je wordt als bewoner in de maling genomen, als je zelf geen vuist maakt’

In Nieuw Crooswijk moeten 1800 van de 2100 huizen plat om plaats te maken voor dure nieuwbouw. In de aanloopfase werden de bewoners bijeengeroepen om mee te denken over het concept-masterplan. Dat deed men enthousiast... om verbijsterd vast te stellen dat in het definitieve masterplan niets van hun suggesties, bijvoorbeeld over het aantal terug te bouwen sociale woningen, terug te vinden was. De bewoners, die zich inmiddels hebben verenigd in de Federatie Bewonerscomités Nieuw Crooswijk, lieten het er niet bij zitten en vonden tal van prominenten in de bouwwereld - architecten, stedebouwkundigen, bouwkundigen - bereid een alternatief masterplan te ontwerpen. Hiermee klopte men onlangs aan bij alle politieke partijen… die op SP en PvdA na de deuren potdicht hielden. Geen tijd, geen interesse…

Een inleiding tot het debat geeft André Thomson, professor woningverbetering en woningbeheer aan de TU in Delft. Hij schetst in grote lijnen het lot dat staat te wachten voor veel naoorlogse wijken in Nederland, en Rotterdam in het bijzonder: sloop. En met het tempo waarin in Nederland momenteel woningen worden vervangen en nieuwe gebouwd, zal de schaarste aan betaalbare woningen alleen maar groter worden. Tien jaar geleden werd beter gekeken wat het beste was - renovatie of sloop. Tegenwoordig lijkt sloop de enige optie.

Sinds de verzelfstandiging van de woningbouwcorporaties zijn een aantal van hen zich anders gaan gedragen. Veel corporaties lijken hun belangrijkste taak - mensen tegen een fatsoenlijk bedrag huisvesten - uit het oog verloren, al zijn er gelukkig ook veel uitzonderingen op de regel. Ook voor gemeenten is sloop vaak goedkoper: onder een kaal stuk grond is het gemakkelijker het riool en de kabels te moderniseren. Daarnaast is sloop een eenvoudige manier om spreidingsbeleid te realiseren.

Of een corporatie veel sloopt of juist heel erg inzet op onderhoud en renovatie is niet vooraf te voorspellen. Veel hangt af van de bestuurscultuur van de corporatie. Met de kwaliteit van de huizen heeft het in ieder geval vaak niets van doen. Of een corporatie die wil slopen z’n gang kan gaan hangt af van het politieke klimaat en of de bewoners hun mond durven roeren: échte zeggenschap van bewoners bij slooppplannen is vaak nog lang niet vanzelfsprekend.

Voor én tegen sloop

VVD’er Jerry van der Waarde is voor én tegen sloop en vindt het voldoende om de vinger aan de pols te houden bij de woningcorporaties. In het verkiezingsprogramma van zijn partij staat te lezen, zo citeert hij ‘dat woningen voor de bestaande bevolking gerenoveerd moeten worden’ en ‘dat bij sloop herbouwd moet worden naar het bestaande stratenplan’.

Theo Cornelissen van de SP belooft Van der Waarde zich aan zijn woorden te houden in de raad. De SP ijvert al langer voor een sociaal huisvestingsbeleid dat uitgaat van de bewoners en niet van het geld. Het lijkt er nu op dat sloopwijken wel mooie nieuwe woningen krijgen, maar dat die zeker niet bedoeld zijn voor de zittende bewoners. Maar de politiek lijkt langzaam te gaan schuiven, en ook corporatie Vestia gaf onlangs aan dat de ‘woonvisie knelt’.

CDA’er Antonio Silva vindt het jammer dat de inspraak van bewoners zo op afstand is gezet, maar spreekt zich vooral uit voor gedifferentieerd bouwen. En het ‘is jammer dat de jongeren de stad uittrekken omdat er voor hen geen betaalbare woningen zijn’. Hij meent dat bewoners heel prima in gesprek kunnen met de corporaties.

Ook Metin Çelik van de PvdA meent dat er te veel betaalbare woningen zijn. Daardoor stokt de doorstroming. Rumoer uit de zaal is zijn deel: ‘Waarom zijn dan honderden aanmeldingen voor een vrijgekomen woning?” Later in het debat, als ook de verouderde cijfers waarop het beleid gebaseerd is aan de orde komen, neemt hij gas terug.

De tientallen mensen in de zaal, meest direct betrokken bij sloopplannen in hun wijk, hebben wel de nodige kanttekeningen en kritische vragen te stellen.
Waarom draaien de politici er zo om heen, of ze voor of tegen sloop zijn? En je kunt wel terugkeergarantie naar je wijk krijgen, maar het is dan maar de vraag of je die nieuwe woning wel kan betalen. En – rechtstreeks gericht aan het CDA – ‘als het zo is dat er te weinig dure woningen zijn, waarom staat dan een groot deel van de woningen rondom het Entrepotdok leeg?’

'Als er te veel betaalbare woningen zijn, waarom staan DIE dan niet met bosjes leeg? En zijn er soms honderden inschrijvingen op', zegt een andere bewoner. En: ‘je hoeft geen apart beleid voor jongerenhuisvesting te maken: dat is een kwestie van betaalbare kleine woningen niet slopen en ze beschikbaar houden voor de starters op de woningmarkt.’ Een jongere in het gezelschap vraagt zich af waar de jeugd heenmoet: is er in de herbouwplannen eigenlijk wel rekening gehouden met deze groep?

De zittende politiek baseert, zo blijkt gedurende de discussie, zijn beleid op cijfers van minstens tien jaar oud. Zijn er nog wel zo veel goedkope woningen in Rotterdam? En is dat te veel of te weinig? Hoe komt een corporatie in Vreewijk erbij te zeggen dat de woningen in de wijk slecht zijn? De mensen staan te popelen om er te mogen wonen. Waarom bouwen we niet eerst de lege plekken op de plattegrond vol, waar al lang dure bouwplannen voor op de plank liggen? De antwoorden van CDA, PvdA en VVD voldoen, gezien het gemor in de zaal, niet.

Het gaat over mensen

Diezelfde zaal intussen wil het over de mensen hebben die in de buurten wonen die met sloop bedreigd worden. De emoties lopen tijdens de discussie soms hoog op. Dat je ouderen die de stad hebben opgebouwd niet op hun oude dag kan verkassen. Dat je door sloop en dure nieuwbouw ook de middenstand in een wijk om zeep helpt. Dat men het op prijs zou stellen als politici en corporaties eerlijk zouden zeggen dat ze arme mensen de stad uit willen jagen: een harde boodschap, maar wel een eerlijke. Men voelt zich bedonderd door de mooie praatjes en de schijninspraak.

Oud-Kamerlid voor de SP, Remi Poppe, doet een moreel appel op de politici in de zaal: ‘Wie echt betrokken is bij de bewoners, die heroverweegt alle sloopplannen.’
Nu maar zien wie die oproep ter harte neemt, met de gemeenteraadsverkiezingen in zicht...

U bent hier