Rotterdam

Het moet ergens rond 1990 zijn. Sporthal Schuttersveld is volgestroomd met meer dan 300 huurders. Allemaal netjes op een rijtje op klapstoeltjes. Voorin een lange tafel met enkele bobo’s van Patrimonium (PWS nu Havensteder) en wat mensen van de gemeente. De ene na de andere huurder doet zijn beklag en geeft een voorbeeld. Dan loopt er een kleine, stevig gebouwde man naar de microfoon in het gangpad tussen de klapstoelen. Hij kijkt eens goed rond en dan steekt hij van wal. De hele zaal luistert ademloos naar zijn bulderende stem die precies zegt wat alle huurders denken. De mensen achter de lange tafel voelen zich krimpen en weten dat ze maar beter ook goed kunnen luisteren. 

De kleine man met de grote stem is Jan Schot, dan al een jaar of 60. Hij weet wat er leeft onder huurders in Crooswijk, Oude Noorden en Agniesebuurt . Hij is zelf al zijn hele leven een van hen. Hij weet wat het is om met teveel mensen te wonen in te kleine voor-tussen-achter woningen of in de veel te dure nieuwbouw uit de stadsvernieuwing. Jan was nooit tegen sloop of tegen nieuwbouw. Integendeel, Jan wilde dat iedereen een goede woonruimte had, maar dan wel betaalbaar. 

“Jullie pakken ons de stadsvernieuwing weer af”

Crooswijk was een van de stadvernieuwingswijken, met Jan Schot als een van de mensen die voorop liepen in de strijd. “Ich bin ein Crooswijker” liet hij trots weten.  Hij zat in het wijkorgaan dat samen met het radicale comité huurdersbelangen van begin jaren zeventig streed voor betaalbare woningen. Een keiharde strijd over woonlasten tegenover veelal PvdA-bestuurders. De strijd drong door tot in Den Haag waar inmiddels het kabinet Den Uyl (1973) was aangetreden, met staatssecretaris Schaeffer als staatssecretaris van huisvesting. In 1975 kwam Schaeffer naar Crooswijk waar Jan Schot hem te woord stond: “Wat jullie nu doen is ons de stadsvernieuwing weer afpakken. Het water staat niet tot onze lippen. Nee, er zijn er al een hoop verzopen.” 

Socialist vanaf zijn geboorte

Jan Schot was de zoon van Piet Schot, een van de voormannen van de RSP van Henk Sneevliet, en kreeg de strijd voor het socialisme vanaf 1927 met de paplepel ingegoten. Na de crisis en de oorlog –  toen hij met zijn vader was ondergedoken om te ontsnappen aan de Duitse arbeidsronselaars –  ging Jan bij Jamin werken en later vele jaren in de graansector van de Rotterdamse haven. 

Bij de door Arbeidersmacht geleide Havenstaking van 1970 leerde Jan de voorlopers van de SP kennen en toevallig kwam het toenmalige kantoortje en de drukkerij van de SP terecht in dezelfde Rubroecstraat in Crooswijk waar Jan met zijn gezin woonde. 

Jan Schot is nooit kaderlid van de SP geweest, heeft nooit functies binnen de SP vervuld, maar was een graag geziene en actieve deelnemer op interne discussie avonden of bij politieke cafes, waar hij tot op hoge leeftijd af en toe naar toe kwam.

Het beste college ooit in actievoeren

Jan streed tegen alle onrecht om hem heen. In 2003 was hij een van de initiatiefnemers van het brede comité Red de Solidariteit in de stad. Hij nam het ook consequent op voor de zorg. Bijvoorbeeld in 2014, in de strijd tegen de afbraak in de thuiszorg en het nieuwe werken met robotstofzuigers in plaats van zorgverleners. We bezochten toen  Jan Schot in Hoppesteijn samen met het piepjonge raadskandidaat Ilyas Boujdi. 

Jan Schot vertelde precies hoe het politiek in elkaar zat. Jan was inmiddels hoogbejaard maar dat weerhield  hem er niet van met Aafje de strijd aan te gaan over het nieuwe werken. Die strijd heeft hij gewonnen. Aafje heeft de robotstofzuiger weer in de doos kunnen doen. Later bezochten we hem met een stel jongeren van Rood, bij hem thuis. De jongeren kregen het beste college ooit in actievoeren, voorhoede zijn en mensen mobiliseren en uiteraard met de waarschuwing van Jan ”dat je sociaal democraten niet moet vertrouwen." Een ervaring die Jan in de woonlastenstrijd had opgedaan.

Volksheld van Crooswijk

Een van de vele acties in de woonlastenstrijd was de actie tegen huurverhoging waarbij meer dan 1000 huurders ruim 17 maanden lang 100 gulden huur inhielden.  Een strijd die nog gewonnen werd ook. De ingehouden huur werd kwijtgescholden en de huurverhoging gematigd. Zo zijn er talloze acties geweest waarin Jan Schot samen met anderen voorop liep die hem maakten tot de “Volksheld van Crooswijk” zoals iemand afgelopen week op Facebook schreef. Eric Bakema, een architect uit de tijd van de stadsvernieuwing, schreef “Dank Jan voor al je knokpartijen voor een betere samenleving en een beter Crooswijk. Je hield ons steeds weer bij de les”.

Veel later erkende ook de gemeente de waarde van mensen als Jan Schot en gaven hem de Erasmusspeld voor zijn verdiensten voor de stad.

Jan Schot stierf deze maand op 94-jarige leeftijd. We zullen zijn inspirerende stem missen maar zullen nooit de vele lessen vergeten die we van hem geleerd hebben. Rust zacht op de begraafplaats in jouw geliefde Crooswijk.

Theo Coskun en Ineke Palm